7 rzeczy, które musisz wiedzieć o lirze i wyborach w Turcji

Podsumowanie:

• 24 czerwca w Turcji odbędą się wybory prezydenckie i parlamentarne

• Po wyborach nowy prezydent będzie miał zwiększone kompetencje

• W ciągu ostatnich pięciu lat lira mocno osłabiła się za sprawą wysokiej inflacji

• Bank centralny zdecydował się na podwyżkę stóp, ale pojawia się pytanie czy po wyborach będzie na tyle niezależny by dalej walczyć z inflacją?

1. Dlaczego wybory w Turcji są takie ważne?

Wybory powszechne (prezydenckie i parlamentarne) w Turcji odbędą się 24 czerwca. Będą to wcześniejsze wybory, które zostały ogłoszone przez prezydenta Recepa Erdogana pod koniec kwietnia. Po wyborach nowych prezydent będzie organem odpowiedzialnym za egzekwowanie prawa oraz będzie miał możliwość wydawania dekretów prezydenckich w trakcie stanu wyjątkowego, co w znaczący sposób umocni jego pozycję. Ponadto, nowe prawo oprócz wprowadzenia instytucji zastępcy prezydenta rozwiąże urząd premiera Turcji. Może to prowadzić do destabilizacji finansowej kraju, tak więc wybory mogą być punktem zwrotnym dla liry.

2. W ciągu ostatnich pięciu lat kurs EURTRY wzrósł o 127%, a kurs USDTRY o 150% (13.06.2012

Lira turecka była drugą najsłabszą walutą w ciągu ostatnich pięciu lat i to tylko dlatego, że w Argentynie mieliśmy do czynienia z poważnym kryzysem walutowym. Lira straciła prawie 60% w stosunku do dolara. Pokazuje to jak poważna jest sytuacja. W następnym paragrafie pokażemy co spowodowało taką przecenę tureckiej waluty. Niemniej jednak warto podkreślić, że tempo deprecjacji tej waluty było szybsze niż wzrost inflacji. Czy lira jest więc okazją inwestycyjną czy może dalej pozostaje toksyczną walutą?

3. Co stało za przeceną liry?

Warunki makroekonomiczne w tureckiej gospodarce znacząco się pogorszyły w ostatnich latach. Inflacja galopowała, deficyt na rachunku bieżącym zwiększał się, a bank centralny pod naciskami prezydenta Erdogana wstrzymywał się z dokonywaniem zmian w poziomie stóp procentowych. Połączenie czynników wewnętrznych (inflacja) i zewnętrznych (deficyt na rachunku bieżącym) doprowadziło do stopniowego odpływu kapitału z Turcji.

Na papierze sytuacja uległa poprawie w ostatnim czasie za sprawą mocnej podwyżki stóp procentowych przez bank centralny. Skutkowało to mocnym wzrostem rzeczywistych stóp, co w teorii powinno pomóc pogrążonej walucie. Co ważne, ten ruch nie został zakwestionowany przez prezydenta. Jednak, żeby warunki w gospodarce tureckiej uległy trwałej poprawie potrzebny jest okres spokoju - to właśnie z tego powodu nadchodzące wybory są tak ważne.

Lirze ciążyła galopująca inflacja i zwiększający się deficyt na rachunku bieżącym. Źródło: Macrobond, Dział Analiz XTB

Przedstawione powyżej dane odnoszą się do przeszłości i nie mogą stanowić wyznacznika, ani gwarancji osiągnięcia podobnych wyników w przyszłości.

4. Co się zmieni po wyborach?

To nie są po prostu kolejne wybory. Kontrowersyjne zmiany konstytucyjne, które zostały przegłosowane nieznaczną większością dwa lata temu wejdą w życie po wyborach i to właśnie z tego powodu nadchodzące głosowanie będzie tak ważne. Poniżej prezentujemy najważniejsze zmiany:

• Prezydent będzie odpowiedzialny za przygotowanie budżetu (do tej pory to zadanie należało do ministrów)

• Rozwiązany zostanie urząd premiera

• Powołany zostanie urząd zastępcy prezydenta

• Prezydent będzie mógł wybierać i zwalniać zastępców prezydenta i inne najważniejsze osoby w państwie (do tej pory prezydent mógł odwoływać ministrów na wniosek premiera)

• Prezydent będzie mógł ogłosić stan wyjątkowy (wcześniej mógł to zrobić parlament), a w czasie jego trwania będzie mógł wydawać dekrety prezydenckie (do tej pory rola ministrów)

• Parlament nie będzie już nadzorował organów wykonawczych

• Minimalny wiek dla członków parlamentu zostanie obniżony z 25 do 18 lat

• Nowy parlament będzie się składał z 600 zamiast 550 członków

Jak łatwo zauważyć po wyborach prezydent będzie miał dużo większą władzę przez co jego wpływ na stabilność finansową również będzie większy niż kiedykolwiek wcześniej.

5. Co mówią sondaże?

AKP, konserwatywna partia z Erdoganem na czele, obecnie zajmuje 2/3 miejsc w parlamencie. Wśród głównych partii opozycyjnych znajdują się Republikańska Partia Ludowa (CHP), prokurdyjska Ludowa Partia Demokratyczna (HDP), skrajnie prawicowy Ruch Nacjonalistyczny (MHP) i nowo utworzona konserwatywno-liberalna partia IYI.   

Sondaże przeprowadzone pomiędzy 2 maja i 11 czerwca wskazują na zwycięstwo AKP. Partia Erdogana może mieć jednak problem z osiągnięciem większości parlamentarnej. Źródło: Wikipedia, Dział Analiz XTB

Według sondaży przeprowadzonych pomiędzy 2 maja, a 11 czerwca partia AKP miała średnio 41% poparcia, CHP 24%, IYI 13,5%, HDP 7%, a partia MHP 6%. Mając to na uwadze, szanse AKP na zdobycie większości parlamentarnej są niewielkie. AKP może spróbować zawiązać koalicję z MHP, jednak wciąż może to być koalicja mniejszościowa. Warto jednak pamiętać, że wraz ze zmniejszeniem roli parlamentu zdobycie większości nie jest już tak ważne jak wcześniej.

Według sondaży Erdogan ma znaczną przewagę nad głównym przeciwnikiem Muharrem Ince, jednak może się nie obejść bez drugiej rundy. Źródło: Wikipedia, Dział Analiz XTB

W przypadku wyborów prezydenckich Recap Erdogan najprawdopodobniej wygra pierwszą rundę pokonując głównych przeciwników, Muharrema Ince i Meral Aksener, jednak może mu nie wystarczyć głosów, żeby uniknąć drugiej rundy. Co ciekawe, Meral Aksener, która jest trzecia w sondażach, miałaby większe szanse pokonać Erdogana w drugiej rundzie. W przypadku Ince sondaże wskazują przegraną w drugiej rundzie. Różnica jest jednak niewielka przez co pojawia się pytanie jak Erdogan zareagowałby na ewentualną porażkę? Czy zachowałby spokój i przekazał by władzę w pokojowy sposób? Jest to dodatkowe źródło niepewności dla inwestorów.

6. Co jest ważne dla rynków?

Dla Turków oczywiście ważne jest kto wygra wybory, w szczególności prezydenckie, jednak dla rynków najważniejsza jest polityka banku centralnego. Bank Centralny Turcji znacząco podniósł stopy procentowe, do 17,75% w przypadku głównej stopy. Ponadto, realna stopa procentowa (stopa nominalna minus inflacja) wynosi teraz około 5%, po raz pierwszy od 2009 roku.

Wysokie realne stopy procentowe są jedynym warunków wstępnych obniżenia inflacji w Turcji. Źródło: Macrobond, Dział Analiz XTB

Przedstawione powyżej dane odnoszą się do przeszłości i nie mogą stanowić wyznacznika, ani gwarancji osiągnięcia podobnych wyników w przyszłości.

Patrząc na ostatnią dekadę widzimy, że wysokie realne stopy procentowe były konieczne do opanowania inflacji, a opanowanie inflacji jest kluczowe dla liry. Gospodarka potrzebuje okresu spokoju, a bank centralny niezależności w działaniu. To właśnie z tej perspektywy inwestorzy będą oceniać wynik wyborów.

7. Analiza techniczna USDTRY i EURTRY

Kurs USDTRY wybił się górą z długoterminowego kanału wzrostowego zwiastując nadejście kryzysu walutowego w pełnym tego słowa znaczeniu. Awaryjna podwyżka stóp procentowych uspokoiła nieco sytuację, jednak jest jeszcze za wcześniej, żeby powiedzieć że problemy zostały rozwiązane. Mocne odbicie pary od poziomu 4,45 pokazuje, że byki wciąż są w grze, a ten poziom powinien być teraz rozpatrywany jako wsparcie. Wynik wyborów będzie kluczowy dla tej pary i nie wykluczone, że może on wywołać większą reakcję na tym rynku. Źródło: xStation5

Po awaryjnej podwyżce stóp procentowych kurs EURTRY cofnął się z historycznych szczytów, jednak podobniej jak w przypadku USDTRY jest za wcześnie, aby powiedzieć, że trend wzrostowy dobiegł końca. Linie trendu wciąż nie została pokonana, a wsparcie przy 5,20 wybite. Przed pokonaniem tych dwóch przeszkód próżno mówić o odwróceniu trendu. Źródło: xStation5