Wykorzystanie statycznej analizy kodu w celu zapewnienia jakości w aplikacjach frontendowych

Jak zadbać o jakość kodu w projekcie?

Utrzymanie wysokiej jakości kodu w dużych projektach to nie lada wyzwanie. Zwłaszcza gdy wielu programistów pracuje w jednym repozytorium, łatwo o chaos i błędy. Ty też pewnie zastanawiasz się, jak skutecznie zadbać o jakość kodu w swoim zespole. Przemyślane podejście do tego tematu to nie tylko mniej problemów w przyszłości, ale też szybszy rozwój projektu.

Po pierwsze, warto ustalić jasny zbiór dobrych praktyk i wytycznych, według których zespół będzie pisał kod. Samo spisanie zasad to jednak za mało. W praktyce tekstowe ustalenia szybko okazują się niewystarczające – trudno je egzekwować i łatwo o pomyłki, zwłaszcza w dużych, dynamicznych zespołach.

Statyczna analiza kodu to szybka i powtarzalna metoda automatycznego sprawdzania jakości kodu, która nie wymaga ręcznego przeglądania każdej linii, a odbywa się przy użyciu konkretnego narzędzia. Narzędzie to analizuje kod za Ciebie – obiektywnie i bez emocji. Dzięki temu możesz skupić się na ważniejszych zadaniach, takich jak weryfikacja założeń biznesowych czy rozwój nowych funkcji.

W dużych, długo rozwijanych projektach utrzymanie wysokiej jakości i spójności kodu jest kluczowe. To nie tylko ułatwia wdrażanie nowych funkcji, ale także znacząco zmniejsza obciążenie poznawcze (ang. cognitive load). Nowi członkowie zespołu szybciej odnajdują się w projekcie, a powrót do starszych fragmentów kodu staje się mniej problematyczny.

Przedstawię Ci teraz narzędzie, z którego ja korzystam i które mogę polecić. 

ESLint – niezbędne narzędzie do statycznej analizy kodu

ESLint to jedno z podstawowych narzędzi do statycznej analizy kodu w projektach bazujących na JavaScript. Dzięki odpowiednim parserom, ESLint potrafi analizować nie tylko pliki JavaScript, ale także TypeScript, HTML, CSS czy JSON, zamieniając je na AST (ang. Abstract Syntax Tree), co pozwala na skuteczną kontrolę jakości kodu. Jeśli pracujesz z Angularem, możesz łatwo dodać ESLint do projektu prostą komendą (`ng add angular-eslint`) i od razu lintować pliki TypeScript oraz HTML.

Najważniejszym elementem konfiguracji ESLint są reguły (ang. rules), które definiują zasady dotyczące jakości i stylu kodu. Każda reguła może być ustawiona jako ostrzeżenie (ang. warning) lub błąd (ang. error), co pozwala wyraźnie rozróżnić mniej istotne i krytyczne problemy. Możesz też precyzyjnie określić, które zasady mają obowiązywać dla konkretnych typów plików. W praktyce najczęściej korzysta się z gotowych zestawów reguł, np. te z pakietu angular-eslint, które oferują różne konfiguracje – na przykład recommended lub stylistic. Te zestawy można łatwo zastosować i dostosować do własnych potrzeb, nadpisując wybrane reguły. Jeśli projekt tego wymaga, masz także możliwość tworzenia własnych, indywidualnych reguł.

Wyniki statycznej analizy kodu w ESLint można prezentować w różnych formatach, wybierając je za pomocą parametru `format`. Tekstowy raport świetnie sprawdza się podczas pracy lokalnej lub w procesie CI (ang. Continuous Integration), natomiast format JSON umożliwia dalsze przetwarzanie wyników, na przykład do niestandardowych raportów. Warto przygotować dwie konfiguracje ESLint: jedną do pracy lokalnej, gdzie raportujesz wszystkie problemy w szczegółowej formie, oraz drugą do procesu CI, gdzie skupiasz się wyłącznie na błędach, ignorując ostrzeżenia. Takie podejście pozwala efektywnie zarządzać jakością kodu na każdym etapie rozwoju projektu.

Definicja zadania lint z różnymi konfiguracjami dla projektu Angular

Co monitorować, by skutecznie dbać o jakość kodu?

Konfiguracja ESLint pozwala wymusić wiele dobrych praktyk programistycznych już na poziomie podstawowym. Na przykład możesz zadbać o to, by używać zmiennych o blokowym zasięgu (`const` oraz `let` zamiast `var`), co m.in minimalizuje ryzyko kolizji nazw. ESLint wskaże także nieużywane zmienne, pomagając unikać zbędnej alokacji pamięci i utrzymując kod przejrzystym. W przypadku TypeScript szczególnie ważne jest blokowanie praktyk obniżających jakość kodu, takich jak stosowanie typu `any` czy operatora `non-null assertion`. Dzięki temu kod pozostaje typowany i bezpieczny, co znacząco ułatwia jego rozwój i utrzymanie.

Konfiguracja ESLint dla plików TypeScript

Poza podstawowymi zasadami, ESLint umożliwia narzucenie preferowanego stylu programowania. Przykładowo, konfiguracja stylistic promuje użycie nowoczesnych konstrukcji, takich jak pętle `for...of`. Dla bardziej wymagających projektów warto rozważyć reguły z pakietu Airbnb, które obejmują szeroki zakres dobrych praktyk i stylu kodu.

ESLint pozwala zadbać nie tylko o kod JavaScript i TypeScript. W plikach HTML możesz wymusić dobre praktyki, na przykład jawne określenie atrybutu `type` dla przycisków czy obecność atrybutu `alt` w obrazach, co poprawia dostępność aplikacji (ang. accessibility). Jakość testów jednostkowych można kontrolować dzięki dedykowanym pluginom, takim jak eslint-plugin-jasmine. Dodatkowo, korzystając z rozszerzeń, możesz monitorować jakość plików JSON (eslint-plugin-json) oraz – co niedawno stało się możliwe – także plików CSS. To sprawia, że dbasz o spójność i wysoką jakość całego projektu, niezależnie od typu plików.

Konfiguracja ESLint dla plików HTML

Konfiguracja ESLint dla testów jednostkowych

Konfiguracja ESLint dla plików JSON

Konfiguracja ESLint dla plików CSS

Monitorowanie długu technicznego z ESLint

Jednym z kluczowych aspektów dbania o jakość kodu jest monitorowanie długu technicznego. Dzięki ESLint możesz w prosty sposób wykrywać użycie przestarzałych fragmentów kodu, oznaczonych jako deprecated w komentarzach JSDoc. Dotyczy to zarówno zewnętrznych bibliotek, jak i własnych modułów w projekcie. Wystarczy zastosować regułę `no-deprecated`, aby w raportach ze statycznej analizy szybko wychwycić potencjalne źródła problemów.

ESLint pozwala także zachęcać programistów do korzystania z aktualnych standardów i nowej składni w bibliotekach oraz frameworkach. Przykładowo, Angular w pakietach angular-eslint udostępnia reguły, które wymuszają stosowanie nowoczesnych rozwiązań, eliminując starsze praktyki sprzed ery „Modern Angular”.

Konfiguracja ESLint dla monitorowania długu technicznego

Dzięki odpowiedniej konfiguracji możesz wymusić, aby komponenty powstawały w trybie standalone i gotowych do wykorzystania w środowisku zoneless. Dodatkowo, promujesz korzystanie z Angular Signals zamiast tradycyjnych dekoratorów, a w szablonach komponentów dbasz o stosowanie nowej, natywnej składni oraz najlepszych praktyk podnoszących czytelność kodu. Wdrażanie nowoczesnych rozwiązań przynosi wiele korzyści: zwiększa możliwości projektu, poprawia wydajność i komfort pracy programistów (ang. Developer eXperience). Co więcej, starsze techniki z czasem stają się deprecated, a ich dalsze używanie prowadzi do narastania długu technicznego, który może utrudnić rozwój i utrzymanie aplikacji w przyszłości.

Integracja ESLint w procesie developmentu

Aby skutecznie dbać o jakość kodu, warto zintegrować ESLint z codziennym procesem developmentu. Statyczna analiza kodu pozwala szybko wykrywać problemy, które mogą negatywnie wpłynąć na jakość aplikacji. Najlepiej, gdy ESLint działa bezpośrednio w IDE programisty – na przykład w VSCode wystarczy zainstalować rozszerzenie ESLint, które na bieżąco informuje o błędach i podpowiada, jak je naprawić.

W projektach korzystających z Gita warto wdrożyć tzw. git hooks, które automatycznie uruchamiają lintowanie przed wypchnięciem zmian do repozytorium. Ostateczna weryfikacja odbywa się w procesie CI (ang. Continuous Integration), gdzie ESLint działa z dedykowaną konfiguracją. Platformy takie jak GitLab pozwalają zintegrować wyniki lintowania z interfejsem użytkownika, prezentując czytelne raporty jakości kodu.

Wprowadzanie nowych reguł do istniejącego projektu wymaga przemyślanego podejścia. Natychmiastowa poprawa wszystkich naruszeń bywa trudna ze względu na ich liczbę, złożoność zmian lub presję czasu. Dobrym rozwiązaniem jest ustawienie nowej reguły jako warning dla istniejących naruszeń, a jako error dla nowych zmian. Pozwala to stopniowo podnosić jakość kodu bez blokowania pracy zespołu. Równocześnie warto generować raporty w formacie JSON, by monitorować postępy w eliminacji długu technicznego. Przykładowy proces wdrażania reguły:

• Dodaj regułę z poziomem error.

• Dla plików z naruszeniami ustaw ją jako warning, aby programiści widzieli ostrzeżenia w IDE.

• Regularnie generuj raporty JSON do śledzenia postępów.

Raporty można dostosować do potrzeb zespołu, na przykład grupując problemy według zespołów na podstawie pliku codeowners. Śledzenie trendów w czasie pozwala skutecznie zarządzać jakością kodu i długiem technicznym.

Aplikacja do zarządzania raportem o długu technicznym

Podsumowanie 

Podsumowując, statyczna analiza kodu to niezawodny sposób na utrzymanie wysokiej jakości i spójności w projektach frontendowych. Narzędzia takie jak ESLint pozwalają szybko wykrywać błędy, egzekwować dobre praktyki oraz skutecznie monitorować dług techniczny. Integracja ESLint z IDE, git hooks i procesem CI sprawia, że kontrola jakości staje się codziennym standardem, a nie tylko jednorazowym zadaniem.

Jeśli chcesz, aby Twój zespół pracował wydajnie, a kod był wysokiej jakości, czytelny i łatwy w utrzymaniu, zacznij od wdrożenia ESLint i dostosuj konfigurację do swoich potrzeb. Masz pytania lub własne doświadczenia z wdrażania statycznej analizy kodu? Podziel się nimi w komentarzu lub napisz do mnie na LinkedIn – chętnie wymienię się spostrzeżeniami!