Na giełdzie grudzień uchodzi za miesiąc, w którym Święty Mikołaj ma obowiązek dostarczyć wzrosty, a inwestorzy z góry liczą na rajd wieńczący rok. Statystyka szybko studzi emocje, ponieważ grudzień nie jest miesiącem o najwyższej średniej stopie zwrotu, lecz wyróżnia się tym, że wyjątkowo rzadko kończy się spadkiem. W praktyce inwestorzy otrzymują miesiąc o wysokiej skuteczności, w którym rynek częściej nagradza cierpliwość niż karze nadmierny optymizm.
Klasyczny Rajd Świętego Mikołaja obejmuje bardzo konkretny i krótki fragment roku. Statystycznie składa się z siedmiu sesji giełdowych, czyli pięciu ostatnich dni grudnia oraz dwóch pierwszych sesji stycznia, traktowanych jako całość. W tym okresie częściej niż w innych pojawiają się dodatnie stopy zwrotu oraz ponadprzeciętne zachowanie indeksów, co zbudowało mit grudnia jako miesiąca, w którym giełda niemal ma obowiązek dostarczyć prezent w postaci wzrostów.
Dane historyczne dla głównych indeksów w Stanach Zjednoczonych i Europie pokazują, że grudzień nie dominuje pod względem średnich miesięcznych stóp zwrotu, choć zwykle plasuje się w górnej połowie tabeli. Średnie zwroty dla szerokich indeksów akcyjnych w grudniu wynoszą zazwyczaj od 2% do 3%, podczas gdy najmocniejsze miesiące potrafią przekraczać cztery procent. Jednocześnie udział grudniów zakończonych spadkiem pozostaje wyraźnie niższy niż w większości pozostałych miesięcy, co podtrzymuje reputację końcówki roku jako stosunkowo przewidywalnego okresu. Z praktycznego punktu widzenia grudzień nie jest królem wyników, lecz jednym z najbardziej przewidywalnych miesięcy pod względem kierunku ruchu.
Średnie stopy zwrotu indeksu S&P 500 w poszczególnych miesiącach. Źródło: XTB Research, Bloomberg Finance L.P.
Średnie stopy zwrotu indeksu DAX w poszczególnych miesiącach. Źródło: XTB Research, Bloomberg Finance L.P.
Sezonowość polskiego rynku wpisuje się w podobny schemat. Średnia stopa zwrotu WIG w grudniu wynosi około 2%, co czyni ten miesiąc solidnym, choć nie bezkonkurencyjnym na tle całego roku. Wyższe przeciętne zwroty notowano w styczniu i kwietniu, jednak grudzień wyróżnia się jednym z najwyższych odsetków miesięcy zakończonych na plusie. W ostatnich latach rynek częściej kończył grudzień wzrostem niż przeciętny miesiąc, choć skala ruchu rzadko przesądzała o wyniku całego roku z perspektywy inwestora długoterminowego.
Średnie stopy zwrotu indeksu WIG w poszczególnych miesiącach. Źródło: XTB Research, Bloomberg Finance L.P.
Średnie stopy zwrotu indeksu WIG20 w poszczególnych miesiącach. Źródło: XTB Research, Bloomberg Finance L.P.
Mechanizm tej anomalii opiera się w dużej mierze na zachowaniach inwestorów oraz procesach zachodzących w portfelach instytucjonalnych. Końcówka roku to czas zamykania wyników oraz porządkowania pozycji, sprzyjający rotacji kapitału z aktywów defensywnych w kierunku akcji poprawiających prezentację portfeli. Ważną rolę odgrywa również motyw podatkowy, ponieważ część inwestorów realizuje straty w grudniu, aby obniżyć podstawę opodatkowania, a w styczniu ponownie wraca na rynek, wzmacniając popyt. Niższa płynność oraz świąteczny nastrój powodują, że nawet umiarkowany strumień zleceń kupna może wywołać wyraźniejszy ruch cen niż w standardowych warunkach, utrwalając wrażenie naturalnej tendencji rynku do wzrostów w tym okresie.
Czy końcówka 2025 roku ma szansę powtórzyć efekt Świętego Mikołaja?
W 2025 roku narracja o Rajdzie Świętego Mikołaja spotyka się z wyjątkowo wymagającym punktem wyjścia. Główne indeksy w Stanach Zjednoczonych, Europie oraz na warszawskim parkiecie poruszają się w pobliżu historycznych rekordów, a część z nich wyznaczyła nowe maksima po serii bardzo mocnych miesięcy. Taki punkt startowy podnosi ryzyko realizacji zysków oraz zwiększa wrażliwość rynku na negatywne niespodzianki, ale nie wyklucza dalszego ruchu w górę, jeśli pojawią się sprzyjające sygnały makroekonomiczne. Potencjalny grudniowy rajd zależy dziś mniej od samej sezonowości, a bardziej od tego, czy inwestorzy otrzymają argumenty pozwalające uzasadnić dalszą ekspozycję przy rekordowych wycenach.
Kluczową rolę odgrywa polityka amerykańskiego banku centralnego. Grudniowe posiedzenie Rezerwy Federalnej może stać się katalizatorem kolejnej fali apetytu na ryzyko. Obniżka stóp procentowych połączona z łagodną retoryką zwiększa apetyt na aktywa ryzykowne, natomiast brak zmian lub jastrzębia komunikacja może ograniczyć potencjał Rajdu Świętego Mikołaja. Każde odroczenie decyzji lub ostrożniejszy ton komunikacji może uruchomić falę rozczarowania w momencie, który historycznie kojarzy się raczej ze spokojnymi wzrostami niż z gwałtowną korektą.
Wykresy sezonowości dla indeksów SPX, DAX oraz WIG pokazują, że grudzień jest miesiącem o stosunkowo stabilnych dodatnich wynikach. Chociaż nie jest miesiącem o najwyższej średniej stopie zwrotu, to jego rzadkie zakończenia stratami wskazują na pozytywny bilans, który w połączeniu z obecnym momentum oraz decyzją Fed może wzmocnić Rajd Świętego Mikołaja.
Nie można jednak ignorować ryzyka. Wysokie wyceny rynków akcji zwiększają wrażliwość na negatywne wydarzenia makroekonomiczne lub geopolityczne. Rajd Świętego Mikołaja pozostaje scenariuszem możliwym, ale z umiarkowanym prawdopodobieństwem i nie należy go traktować jako gwarancji. Sezonowość jest cennym wskaźnikiem uzupełniającym, ale nie zastąpi fundamentalnej analizy oraz rozsądnego zarządzania ryzykiem.
Rajd Świętego Mikołaja pozostaje jedną z najbardziej rozpoznawalnych anomalii sezonowych na rynkach. Rok 2025 tworzy interesujące tło dla jego wystąpienia, ponieważ łączy silne momentum, rekordowe poziomy indeksów oraz potencjalny wpływ decyzji polityki monetarnej. Układ tych czynników sprzyja scenariuszowi umiarkowanego wzrostu lub stabilizacji, choć możliwość wyraźniejszej zwyżki w końcówce roku również pozostaje w grze. Sezonowość może wspierać rozwój trendów, jednak nie zastępuje szerokiej oceny otoczenia makroekonomicznego oraz czynników ryzyka, które wciąż pozostają kluczowe dla zachowania rynków.
Mikołaj Sobierajski
Analityk Rynku Akcji XTB
Komentarz Giełdowy: Stopy w dół, indeksy w górę. Jak zakończy się rok na giełdach?
US100 zyskuje po danych PCE📈
Historyczna fuzja - Netflix robi ruch dekady
US Open: Indeksy w USA rosną po danych PCE🗽Spółki półprzewodnikowe zyskują
Ta publikacja handlowa jest informacyjna i edukacyjna. Nie jest rekomendacją inwestycyjną ani informacją rekomendującą lub sugerującą strategię inwestycyjną. W materiale nie sugerujemy żadnej strategii inwestycyjnej ani nie świadczymy usługi doradztwa inwestycyjnego. Materiał nie uwzględnia indywidualnej sytuacji finansowej, potrzeb i celów inwestycyjnych klienta. Nie jest też ofertą sprzedaży ani subskrypcji. Nie jest zaproszeniem do nabycia, reklamą ani promocją jakichkolwiek instrumentów finansowych. Publikację handlową przygotowaliśmy starannie i obiektywnie. Przedstawiamy stan faktyczny znany autorom w chwili tworzenia dokumentu. Nie umieszczamy w nim żadnych elementów oceniających. Informacje i badania oparte na historycznych danych lub wynikach oraz prognozy nie stanowią pewnego wskaźnika na przyszłość. Nie odpowiadamy za Twoje działania lub zaniechania, zwłaszcza za to, że zdecydujesz się nabyć lub zbyć instrumenty finansowe na podstawie informacji z tej publikacji handlowej. Nie odpowiadamy też za szkody, które mogą wynikać z bezpośredniego czy też pośredniego wykorzystania tych informacji. Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.
