Day Trading - podstawy inwestowania krótkoterminowego

Inwestowanie na rynkach finansowych nie jest łatwe i wiąże się z koniecznością zdobycia odpowiedniej wiedzy, a także stworzenia odpowiedniej strategii inwestycyjnej oraz zasad zarządzania ryzykiem. Wśród inwestorów niezwykłą popularnością cieszy się day trading, który w założeniu skupiony jest na wykorzystywaniu krótkich, dynamicznych ruchów rynku w trakcie pojedynczej sesji handlowej. Na wstępie warto zaznaczyć, że ten styl handlu ze względu na swoją naturę jest bardzo wymagający, a początkujący inwestorzy powinni najpierw dokładnie sprawdzić swoje umiejętności na rachunku demo. W tym artykule przybliżamy podstawy day tradingu, wskazujemy wady i zalety tego podejścia do inwestowania oraz przyglądamy się kwestiom zarządzania ryzykiem. 

Day trading - dla kogo jest przeznaczony?

Artykuł na temat inwestowania krótkoterminowego, a konkretniej day tradingu, warto rozpocząć właśnie od tego pytania. Niektórzy inwestorzy poszukują okazji do zakupu akcji spółek giełdowych, które mogliby trzymać w portfelu przez kolejne 5 lub 10 lat, aby osiągnąć stopę zwrotu na poziomie kilkudziesięciu procent i w międzyczasie uzyskiwać dodatkowe dochody w postaci dywidend. Istnieje jednak grupa inwestorów, dla których takie podejście do inwestowania jest mało interesujące. Ci inwestorzy chcą mierzyć się z rynkiem każdego dnia, wierząc, że uda im się osiągnąć znacznie wyższą stopę zwrotu w długim terminie za sprawą wykorzystania większej ilości okazji inwestycyjnych. W ten właśnie sposób działają day traderzy.

Day trading polega na otwieraniu i zamykaniu pozycji w trakcie jednej sesji. Cena wielu instrumentów zmienia się wielokrotnie w trakcie jednego dnia handlu, a celem day traderów jest wykorzystanie tak wielu krótkoterminowych tendencji na wykresie, jak to tylko możliwe. Z pewnością wymaga to większej uwagi niż prosta strategia buy&hold z której korzystają inwestorzy długoterminowi. Między innymi z tego właśnie powodu tak ważne w day tradingu jest odpowiednie zarządzanie ryzykiem i kontrola emocji.

Day trading wymaga od inwestora:

• Posiadania otwartego umysłu i zdolności do szybkiego reagowania na zmieniającą się sytuację rynkową,
• Umiejętności krytycznego, analitycznego myślenia,
• Umiejętności samoobserwacji, kontrolowania własnych emocji i ciągłego doskonalenia swoich umiejętności,
• Chęci zdobywania dodatkowej wiedzy i zgłębiania psychologii rynku,
• Ciągłej analizy ryzyka i rynków finansowych,
• Dogłębnej analizy aktualnej sytuacji rynkowej,
• Gotowości do podejmowania ryzyka w momencie, gdy warunki do zawarcia transakcji odpowiadają wcześniej założonej strategii inwestycyjnej.

Wszystkie elementy wymienione powyżej zazębiają się ze sobą. Day trading wymaga otwartości umysłu i umiejętności elastycznego dopasowania się do zmieniających się warunków rynkowych. O ile długoterminowe trendy w wielu przypadkach pozwalają na chłodną analizę sytuacji i odpowiednią reakcję, tak day trading wymaga nieustannej oceny aktualnych warunków rynkowych oraz analizy ponoszonego ryzyka. Inwestowanie z wykorzystaniem wykresów pięciominutowych lub minutowych w naturalny sposób wymagać będzie od inwestora większej uwagi, niż śledzenie wykresu dziennego lub tygodniowego. 

Samoobserwacja i kontrola emocji pozwalają zachować dystans i ograniczyć stres, który może negatywnie wpływać na decyzje i wyniki inwestycyjne day tradera. Szybko zmieniające się warunki na wykresie mogą skłaniać do podejmowania irracjonalnych, kierowanych strachem lub chciwością decyzji, co może w negatywny sposób odbić się na wynikach day tradera. Z tego właśnie powodu day trading wymaga od inwestora “chłodnej głowy” i umiejętności podążania za wcześniej obraną i przetestowaną strategią, która daje statystyczną przewagę nad rynkiem. Nie bez znaczenia jest również odporność psychiczna day tradera - regularny handel sprawia, że straty są nieuniknione. Inwestor, którego celem jest day trading musi odpowiedzieć sobie na pytanie, czy będzie w stanie działać zgodnie z własnymi zasadami nawet w obliczu serii strat. Przejdźmy zatem dalej i spróbujmy odpowiedzieć na pytanie, co powinien robić każdy day trader?

• Dobrze poznać instrumenty, którymi handluje (na jakie informacje reaguje cena, kto nimi handluje, jaki jest kontekst rynkowy itp.),
• Dobrze poznać platformę z której korzysta w trakcie inwestowania
• Inwestować tylko tyle, ile jest w stanie stracić bez większego wpływu na swoje samopoczucie i życie osobiste,
• Wykorzystywać zlecenia obronne (Stop Loss, Take Profit, Trailing Stop Loss itp.).
• Nie przywiązywać się emocjonalnie do instrumentów, które posiada i którymi handluje.
• Opanować zasady analizy technicznej (nawet jeśli nie jest ona podstawą jego własnej strategii, ważnym faktem jest to, że wielu inwestorów z niej korzysta),
• Nauczyć się podstaw analizy fundamentalnej,
• Stworzyć dopasowaną do własnych potrzeb strategię inwestycyjną
• Przestrzegać zasad określonych przez własną strategię
• Śledzić kontekst makroekonomiczny rynku (dane makroekonomiczne, polityka monetarna banków centralnych, wydarzenia geopolityczne itp.)
• Być przygotowanym na straty, ponieważ inwestowanie zawsze wiąże się z ryzykiem poniesienia takowych
• Nie traktować poniesionych strat w kategoriach porażki (o ile były one efektem przestrzegania zasad strategii inwestycyjnej) lecz jako część procesu inwestowania
• Dążyć do zdobywania szerszej wiedzy na temat rynku

Day trading - zalety i wady 

Oczywiście, wiele zalet i wad tradingu to kwestie subiektywne i dla każdego inwestora będą one różne. Coś, co może być wadą dla jednego tradera, dla innego będzie zaletą. Kluczową kwestią w takim podejściu do rynku jak day trading jest fakt, że jest on nastawiony na wykorzystywanie krótkoterminowych ruchów ceny. Day traderzy nie będą więc zainteresowani dochodem z dywidend, ani tym bardziej utrzymywaniem otwartej pozycji przez wiele tygodni. Otwieranie i zamykanie pozycji w trakcie jednego dnia może być wygodne dla inwestorów, którzy lubią upraszczać swoje setupy oraz nie są zbyt cierpliwe. Biorąc pod uwagę czasochłonność, day trading można traktować nieco jak pracę na etat. Inwestowanie w określonych godzinach może być zyskowne, a po zakończeniu sesji handlowej inwestor nie musi się przejmować czynnikami, które w negatywny sposób mogą wpłynąć na rynek. Poniżej postaramy się obiektywnie wymienić zalety i wady day tradingu.

Zalety

• Możliwość osiągnięcia znacznych zysków w krótkim czasie dzięki wykorzystaniu mechanizmu dźwigni finansowej
• Brak kosztów w postaci punktów swapowych (jeśli pozycja jest otwierana i zamykana tego samego dnia)
• Możliwość rozwijania umiejętności kontroli emocji, zarządzania ryzykiem i analitycznego myślenia
• Satysfakcja z trafnej prognozy, która przyniosła zysk

Wady

• Wysokie ryzyko poniesienia straty
• Możliwość całkowitej utraty depozytu lub automatycznego zamknięcia pozycji ze stratą (Stop Out)
• Wysoka zmienność związana z dźwignią finansową
• Intensywne emocje, które mogą utrudniać proces inwestycyjny i wpływać na podejmowane decyzje
• Gorsze wyniki handlowe mogą wpływać na nastrój 
• Potrzeba koncentracji i przykładania znacznej uwagi do prowadzenia pozycji

Zarządzanie ryzykiem

Ryzyko to nieodłączna część każdej inwestycji. Ryzyko towarzyszy zarówno długoterminowym inwestycjom w dobrze zdywersyfikowane fundusze ETF czy akcje spółek dywidendowych, jak i krótkoterminowym inwestycjom w ramach day tradingu. Zarządzanie ryzykiem urosło niemal do rangi sztuki, jednak istnieją podstawowe zasady, których przestrzeganie znacząco minimalizuje negatywny wpływ ryzyka na portfel inwestora. 

Day trading wymaga jednak znacznie bardziej uważnego podejścia do zarządzania ryzykiem. Day trader jest w stanie otworzyć i zamknąć w trakcie jednej sesji giełdowej dziesiątki, a czasem nawet i setki pozycji. Traktowanie ryzyka podejmowanego przy okazji każdej transakcji w sposób unikatowy będzie rodziło wiele trudności, o ile w ogóle będzie możliwe. Dlatego inwestor, który zamierza wykorzystywać day trading w swoich inwestycjach powinien stworzyć na tyle szerokie, lecz jednocześnie jednoznaczne zasady zarządzania poziomem ponoszonego ryzyka, aby cały proces decyzyjny przysparzał jak najmniejszych trudności. Poniżej omawiamy kilka kwestii, które powinny zostać wzięte pod uwagę przez inwestora w trakcie tworzenia zasad zarządzania ryzykiem. 

Inwestowanie pod wpływem emocji

Strach przed przegapieniem okazji (tzw. FOMO - Fear Of Missing Out) często może prowadzić do ignorowania założonych wcześniej zasad wejścia w transakcję, a w efekcie - do poniesienia strat wynikłych z “kupna szczytu” lub “sprzedaży dołka”. Rynki finansowe tworzone są przez ludzi, a ci podatni są na silne emocje takie jak euforia, strach czy chciwość.  Wyobraź sobie, że obserwowałeś, powiedzmy, indeks Nasdaq (US100) przez wiele godzin, jednak nie otworzyłeś pozycji ponieważ nie wszystkie warunki ku temu wyznaczone przez twoją strategię zostały spełnione. Kilka godzin później widzisz, jak indeks zyskuje przeszło 4%, a nastroje inwestorów bliskie są euforii. Ciężko wówczas nie oprzeć się ochocie dołączenia do wzrostów i zajęcia długiej pozycji. W wielu przypadkach, tak gwałtowne wzrosty szybko są korygowane, a ewentualna korekta może doprowadzić do głębokich strat day tradera, który korzysta z dźwigni finansowej. To bardzo ciężkie i wielu, nawet doświadczonych inwestorów wciąż popełnia ten błąd, ale w momentach podobnych do opisanego powyżej, warto powstrzymać się od działania i zastanowić na ile decyzja o otwarciu pozycji jest przemyślana, a na ile spowodowana emocjami. Jak sobie z tym poradzić? Dobrą zasadą wydaje się być powstrzymanie się od otwierania pozycji w momentach, w których trudno jest osiągnąć przewagę nad rynkiem.

Inwestowanie w "kontrze" do rynku

Inwestowanie zgodnie z trendem to zazwyczaj dobry pomysł. Day trading pozwala jednak wykorzystywać ruchy przeciwne do ogólnie panującego trendu, a te często są bardzo dynamiczne, przez co mogą przynieść wysoki zwrot w relatywnie krótkim odcinku czasu. Inwestowanie w kontrze do rynku z całą pewnością nie należy do najłatwiejszych, jednak podejście kontrariańskie pozwalające kupować, gdy inni inwestorzy się boją i sprzedawać, gdy resztą rynku kieruje chciwość, może pomóc osiągnąć zysk.

Śledzenie nastrojów rynkowych i wiadomości

Umiejętna selekcja informacji i wybór tych, które są obecnie najważniejsze dla rynku to kluczowa umiejętność przydatna w day tradingu. Pomóc w tym może wbudowany w platformę inwestycyjną xStation kalendarz makroekonomiczny lub zakładka Wiadomości, w której znajdziesz analizy i komentarze rynkowe analityków XTB.

Tworzenie strategii inwestycyjnej

Po zebraniu odpowiedniej wiedzy przyjdzie czas na zbudowanie i wdrożenie strategii inwestycyjnej. Kluczowym będzie określenie m.in. własnych celów inwestycyjnych, interwału na którym będziesz analizować rynek i zawierać transakcję, ryzyko pojedynczej transakcji czy maksymalną dzienną lub tygodniową stratę po osiągnięciu której zrezygnujesz z dalszych inwestycji.  

Analiza rynku

Day trading faworyzuje analizę techniczną jako główną metodę analizy rynku. Inwestorzy mogą wykorzystywać określone schematy jakie pojawiają się na wykresie w celu wyznaczenia potencjalnego miejsca wejścia w rynek. Nie bez znaczenia jest jednak analiza fundamentalna, która w znaczny sposób może wzbogacić analizę wykresów i wesprzeć wyniki inwestora.

Wykorzystanie zleceń obronnych

Zlecenia obronne pozwalają znacząco zmniejszyć ryzyko nieprzewidzianych zmian na rynku. Dzięki stosowaniu zleceń stop loss, trailing stop loss czy take profit, inwestor wykorzystujący day trading może choć w niewielkim stopniu “zautomatyzować” proces inwestowania i nie przykładać ciągłej uwagi do rynku.

Day trading i popularne błędy początkujących

Poniżej wymieniamy tylko niektóre z czynników, które można traktować jak klasyczne błędy początkujących i często doprowadzają inwestorów do strat:

Brak rachunku DEMO

Rachunek DEMO pozwala na zapoznanie się z interfejsem platformy, z poziomu której każdy trader składa zlecenia, a także przetestowanie własnej strategii inwestycyjnej bez ponoszenia ryzyka utraty realnych środków. Więcej na temat rachunku DEMO możesz przeczytać w tym artykule.

Brak doświadczenia z platformą transakcyjną

Umiejętność sprawnego korzystania z platformy transakcyjnej jest kluczowa - zwłaszcza w takim podejściu do inwestowania jakim jest day trading. Ciężko wyobrazić sobie gorszy scenariusz niż ten, w którym inwestor nie jest w stanie zamknąć stratnej pozycji ze względu na brak znajomości platformy transakcyjnej. Najprostszym sposobem na zapoznanie się z platformą i zebranie cennego doświadczenia bez ponoszenia ryzyka utraty środków realnych jest skorzystanie z konta DEMO. 

Brak odpowiedniej wiedzy na temat instrumentów finansowych i dźwigni finansowej

Znajomość instrumentów w które chcemy inwestować jest kluczowa. Day trading można bez przeszkód realizować inwestując w zwykłe akcje spółek giełdowych, ale zdecydowana większość traderów preferuje instrumenty CFD oferujące dźwignię finansową. Więcej na temat CFD i mechanizmu dźwigni finansowej dowiesz się dzięki lekturze tego artykułu.

Rozpoczynanie inwestycji od dużych kwot

Po zapoznaniu się z platformą i przetestowaniu swojej strategii na koncie demo, wielu początkujących inwestorów popełnia błąd, który polega na poświęceniu zbyt dużej ilości środków na inwestycje. Oczywiście, każdy inwestor powinien przeznaczyć na ten cel środki, na utratę których może sobie pozwolić. Jednak, zwłaszcza w przypadku początkujących traderów, emocje związane z inwestowaniem realnych środków są na tyle duże, że mogą prowadzić do podejmowania błędnych decyzji. Day trading z wykorzystaniem instrumentów CFD pozwala na rozpoczęcie inwestowania z wykorzystaniem względnie niewielkich kwot. Wraz z nabywaniem doświadczenia w inwestowaniu, inwestor może stopniowo zwiększyć wartość inwestowanych kwot jeżeli uzna pozwala mu na to jego sytuacja finansowa.

Otwieranie zbyt dużych pozycji

Niektórzy traderzy korzystają z mechanizmu dźwigni finansowej, otwierając duże pozycje w nadziei na duże zyski. Problemem takiego podejścia jest to, że inwestując w ten sposób zwiększamy również poziom ryzyka inwestycji. Day trading ma na celu wykorzystywanie krótkoterminowych, dynamicznych ruchów cen. W takich warunkach niewielka początkowo strata może szybko przerodzić się w stratę bardzo dużą, która w skrajnych przypadkach może nawet wpłynąć na życie osobiste tradera. Rynek bywa nieprzewidywalny, więc warto zawsze pamiętać o zasadach zarządzania ryzykiem. 

Brak stosowania zleceń obronnych

Stop Loss, Take Profit czy Trailing Stop Loss to terminy znane niemal każdemu traderowi. Pozwalają one ograniczyć straty i automatycznie realizować określoną strategię. Wielu traderów nie korzysta jednak z tych zleceń polegając jedynie na własnych umiejętnościach i wyczuciu czasu. Jak wspomniano wyżej - rynek bywa nieprzewidywalny, a przynosząca zadowalający zysk pozycja może szybko zacząć przynosić straty ze względu na nagłą zmianę nastrojów na rynku spowodowaną np. publikacją danych makroekonomicznych. Dobrze umiejscowiony take profit może "chronić" zysk z otwartej pozycji, a dobrze umiejscowiony stop loss może zatrzymać rosnącą stratę. Więcej na temat zleceń Stop Loss, Take Profit oraz Trailing Stop Loss możesz przeczytać w tym artykule. 

Przetrzymywanie stratnych pozycji

To konsekwencja braku spełnienia zasad właściwej strategii inwestycyjnej. W momencie gdy strata na pozycji powiększa się, wielu traderów utrzymuje pozycję aktywną, pomimo faktu, że cena spadła poniżej akceptowalnych poziomów zgodnych z pierwotnymi założeniami. W takiej sytuacji najrozsądniej jest zaakceptować stratę i zamknąć pozycję, niż trzymać ją w nadziei, że cena powróci powyżej poziomu wejścia w rynek. To zdarza się w bardzo niewielu przypadkach. Dodatkowo, w przypadku wykorzystywania kontraktów CFD przetrzymywanie straty może skutkować automatycznym zamknięciem pozycji (gdy poziom depozytu zabezpieczającego spadnie poniżej 50%). Więcej na temat tego mechanizmu przeczytasz w tym artykule. 

Zbyt szybka realizacja zysków

Złotą zasadą inwestowania jest “tnij straty szybko i pozwól zyskom rosnąć”. Day trading pozwala na szybkie osiągnięcie zysków, jednak zbyt szybkie ich księgowanie może stanowić problem. Rozsądniejszym rozwiązaniem jest umiejętne zarządzanie otwartą pozycją i dostosowywanie poziomu zlecenia stop loss w taki sposób, by rynek samodzielnie zamknął otwartą pozycję w przypadku głębszej korekty. Realizacja zysków również powinna być jedną z kwestii, których dotyczyć mają zasady zarządzania ryzykiem.