Rynki akcyjne

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie czynniki mogą wpływać na rynki akcji
• Jakie wskaźniki finansowe warto wziąć pod uwagę przy analizowaniu spółek
• Czym różnią się fizyczne akcje od kontraktów CFD

Każdy segment rynków finansowych rządzi się swoimi własnymi prawami. Weźmy na przykład waluty – ich wartość jest uzależniona głównie od kondycji gospodarki danego kraju, polityki pieniężnej banku centralnego i ruchów w zakresie stóp procentowych. Z drugiej strony rynek towarów i surowców skupia się głównie na zależnościach pomiędzy popytem i podażą. Kolejną grupę stanowią akcje. Rynek akcyjny jest niezwykle interesujący, gdyż dotyczy nie tylko sytuacji wewnątrz danego przedsiębiorstwa, ale może być jednocześnie odzwierciedlać kondycję całej gospodarki, czy danego sektora na całym świecie. Dodatkowo, w momencie gdy zmiana wartości waluty lub towaru większa niż 5% traktowana jest jako coś rzadkiego i nietypowego, to w przypadku rynku akcyjnego nie jest to nic nadzwyczajnego.

Czym są akcje?

Zacznijmy od możliwie najprostszej definicji – pojedyncza akcja to papier wartościowy, który określa prawa własności w danej spółce i uprawnia do ubiegania się o udziały w aktywach oraz zyskach tejże spółki. Należy przez to rozumieć, że inwestor kupując akcje konkretnego przedsiębiorstwa staje się jego współwłaścicielem. Inwestor ma nierozerwalne prawo do części posiadanych przez firmę aktywów oraz do partycypowania w generowanych przez nią zyskach (między innymi poprzez wypłacaną regularnie dywidendę). Oczywiście istnieje wiele rodzajów akcji, skupmy się jednak na akcjach zwykłych, gdyż to właśnie one są najpopularniejsze na rynku.

W momencie gdy inwestor staje się udziałowcem większościowym lub właścicielem spółki, handel na rynku akcyjnym staje się bardziej skomplikowany. Od tego momentu decyduje się nie tylko o sprzedaży lub dokupieniu kolejnych akcji, ale również zyskuje się możliwość kształtowania przyszłości firmy, poprzez uczestnictwo w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Właściciele akcji zwykłych mogą głosować w sprawach bieżących dotyczących rady nadzorczej, fuzji oraz przejęć.

Co wpływa na wycenę akcji?

Jak zwykle, trudno znaleźć jednoznaczną odpowiedź na powyższe pytanie. Istnieje bardzo wiele czynników, które mogą kształtować cenę poszczególnych akcji. Poniżej wyróżniono najważniejsze z nich:

• Zyski – zyski są kluczowym czynnikiem w analizie rynku akcyjnego. Im większe zyski generuje spółka, tym droższe mogą stać się jej akcje – przynajmniej w teorii. W momencie wypracowywania zysków przedsiębiorstwo może przenieść ich część na akcjonariuszy w formie dywidendy. Może również odkupić część wyemitowanych akcji albo dokonać istotnych inwestycji, co z kolei przekłada się na wzrost ogólnej wartości instytucji. Jako, że liczba dostępnych akcji pozostaje raczej ograniczona, wzrost wartości spółki przekłada się automatycznie na wzrost ceny pojedynczych akcji. Należy pamiętać, że czasami przedsiębiorstwo posiadające wysoką wycenę nie musi generować dużych zysków. Wzrosty notowań sugerują wtedy, że inwestorzy liczą na pojawienie się zysków w przyszłości. Jeżeli to jednak nie następuje, dana spółka może zanotować silne spadki na rynku giełdowym, czego świadkami byliśmy między innymi w przypadku bańki „dot-comów” w Stanach Zjednoczonych. Właśnie dlatego zyski są bardzo istotnym elementem analizy rynku akcyjnego.
• Branża lub sektor gospodarki – przedsiębiorstwa prowadzą swoją działalność w konkretnych sektorach gospodarki. Przykładowo, Apple należy do wiodących spółek technologicznych, w związku z czym nie konkuruje z Coca-Colą, jednak niezaprzeczalnie śledzi poczynania Microsoftu, który jest już bezpośrednim konkurentem. Agresywna konkurencja rynkowa wewnątrz branży może mieć wyraźny wpływ na zyski spółki, w efekcie obniżając wycenę jej akcji.
• Finanse – sytuacja finansowa przedsiębiorstwa determinuje jego szansę utrzymania się na rynku w dłuższym terminie. Brak płynności finansowej może prowadzić do poważnych problemów i załamania kursu akcji, jak miało to miejsce w przypadku notowań banków  w trakcie kryzysu z 2008 roku.
• Sytuacja gospodarcza – wycena akcji nie zależy jedynie od mikrootoczenia przedsiębiorstwa, ale również środowiska zewnętrznego, w którym funkcjonuje. Przykładowo spowolnienie wzrostu gospodarczego lub recesja mogą być sygnałem ostrzegawczym przed spadkiem zysków lub bankructwem. Z drugiej strony, silniejsza gospodarka wpływa korzystnie na prognozy dotyczące poszczególnych spółek, przekładając się automatycznie na wzrost cen ich akcji.

Oczywiście istnieje wiele czynników, na które należy zwrócić uwagę. Jednak cztery powyższe można uznać  za najistotniejsze.

Spojrzenie na wskaźniki finansowe

Próba wyceny spółki i określenia jej wartości z całą pewnością nie jest prostym zadaniem. Komunikaty finansowe, prognozy przychodów, warunki w branży i wiele innych zmiennych może przytłaczać początkujących inwestorów. Istnieje jednak prosty sposób porównywania spółek i oceny, czy dana inwestycja może przynieść potencjalny zysk. Mowa tutaj o wskaźnikach finansowych sugerujących, czy pojawia się dobra okazja inwestycyjna. Poniżej zaprezentowano kilka najpopularniejszych wskaźników świetnie sprawdzających się w analizie fundamentalnej spółek:

• Zysk na akcję (EPS) – jest to wskaźnik, który oblicza kwotę zysku netto przypadającego na każdą akcję. Innymi słowy są to zarobione przez spółkę pieniądze podzielone przez łączną liczbę jej akcji. W pewnym sensie miara odzwierciedla również zyskowność spółki z punktu widzenia akcjonariuszy. Im wyższy wskaźnik EPS tym bardziej atrakcyjna powinna być dana spółka.
• Cena/zysk (P/E) – wskaźnik ceny do zysku jest jednym z najbardziej popularnych narzędzi wyceny. Pomimo wielu niedoskonałości, inwestorzy giełdowi bardzo chętnie z niego korzystają. Jest to miara aktualnej ceny akcji spółki w porównaniu do zysku generowanego na jedną akcję. Wysoki stosunek oznacza, że inwestorzy muszą płacić więcej za teraźniejsze przychody, niski natomiast może świadczyć o niedowartościowaniu spółki. Firmy z bardzo wysokim wskaźnikiem P/E będą uznawane za przewartościowane, co może zmniejszyć atrakcyjność inwestycji. Ogólna zasada głosi, że im niższe wskazania P/E, tym bardziej atrakcyjna jest spółka.
• Stopa dywidendy (DY) – stosunek wskazujący jak wysoką dywidendę przedsiębiorstwo wypłaca każdego roku w odniesieniu do ceny pojedynczej akcji. Wskaźnik DY wyraża się w procentach i obliczany jest poprzez podzielenie wartości dywidend wypłacanych w danym roku na jeden walor przez cenę akcji. Miara jest szczególnie przydatna dla inwestorów dywidendowych, którzy szukają przedsiębiorstw gwarantujących stabilny wzrost i regularną wypłatę zysków.

Istnieje oczywiście wiele innych wskaźników, które mogą być wykorzystane do analizy rynku akcyjnego. Przy ich wyborze należy skupić się na tych, które będą przydatne w trakcie budowania strategii inwestycyjnej, tak jak na przykład stopa dywidendy.

Kontrakty CFD na akcje

Dom maklerski XTB posiada w swojej ofercie akcje CFD, które nie są stricte tradycyjnymi akcjami. Mimo, że ich notowania zmieniają się zgodnie z instrumentem bazowym, inwestor uzyskuje dodatkowe możliwości, których nie gwarantuje tradycyjny rynek giełdowy. Poniżej zaprezentowano najważniejsze kwestie związane z akcjami CFD.

1. Inwestowanie na akcjach CFD pozwala otwierać długie pozycje (kupna) jeżeli inwestor wierzy, że cena akcji wzrośnie oraz krótkie pozycje (sprzedaży) jeżeli uważa, że cena akcji spadnie. Akcje CFD są więc znacznie bardziej elastyczne niż fizyczny zakup akcji, gdyż dają możliwość zarabiania zarówno na wzrostach, jak i spadkach ceny.
2. Możliwość inwestowania przy wykorzystaniu dźwigni finansowej (maksymalnie 1:5). Oznacza to, że inwestor może dokonywać transakcji na akcjach CFD posiadając mniejszy wymagany depozyt (ang. margin),  niż jest to zazwyczaj wymagane na tradycyjnym rynku akcyjnym. Wysokość marginu jest zależna od wielkości kapitalizacji spółki, płynności oraz zmienności notowań jej akcji. Należy pamiętać jednak, że dźwignia działa w dwie strony, w efekcie czego straty mogą przewyższyć początkowy depozyt. W związku z tym niezbędne jest właściwe zarządzanie ryzykiem.
3. Inwestując w akcje CFD inwestor płaci dzienną opłatę transakcyjną (punkty swapowe), tak samo jak w przypadku rynku walutowego.
4. Istnieje możliwość wyszukiwania spółek wypłacających dywidendy i otrzymania ekwiwalentu dywidendy netto (długie pozycje są powiększane o dodatkowe środki) lub brutto (krótkie pozycje są pomniejszane o wartość dywidendy). Kwestie dotyczące praw i odpisów są traktowane w podobny sposób, ponieważ ekwiwalent dywidendy jest oparty na cenie rynkowej. Otwarte pozycje podlegają korektom z tytułu działań firmy, jeżeli pozostają otwarte po godzinach notowań w dniu wygaśnięcia.
5. Transakcje na akcjach CFD mogą powodować powstanie zobowiązań podatkowych, w zależności od konkretnych przepisów obowiązujących na danym rynku.
6. Zakup akcji CFD nie sprawia, że inwestor zostaje współwłaścicielem przedsiębiorstwa. Z drugiej strony kupno tradycyjnych akcji daje takie prawo. Oznacza to, że inwestor może decydować o przyszłości spółki, jeżeli posiada tradycyjne akcje, co jest niemożliwe w przypadku akcji CFD.

Jak widać, istnieją pewne różnice pomiędzy akcjami CFD i tradycyjnymi akcjami. Jednakże ceny obu instrumentów zachowują się dokładnie tak samo, dzięki czemu inwestor może korzystać z większości przywilejów związanych z inwestowaniem na rynku akcyjnym bez potrzeby posiadania tradycyjnych akcji.