Soja - jak inwestować w soję i olej sojowy?

Większość ziaren soi przeznacza się na produkcję oleju, który jest wykorzystywany do celów kulinarnych. Pozostała po ekstrakcji mączka sojowa wykorzystywana jest z kolei jako pasza dla zwierząt gospodarskich. Jedna trzecia światowej produkcji soi ma miejsce w USA, natomiast 37% jest eksportowane, dzięki czemu soja stała się podstawowym pożywieniem wielu narodów.

W tym artykule przedstawiamy zbiór przydatnych informacji, które możesz wykorzystać w trakcie inwestowania tym instrumentem.

Przegląd rynku soi

Globalny rynek soi w ciągu ostatnich kilku lat dynamicznie się rozwijał, a biorąc pod uwagę rosnący popyt, zwłaszcza ze strony krajów rozwijających się oraz powszechne wykorzystanie soi, istnieje szansa, że trend ten utrzyma się w najbliższych latach. Według danych Transparency Market Research, globalny rynek soi w 2025 roku wart będzie 215,746 mld dolarów.

Mieszkańcy wielu państw rozwijających się, w związku z poprawą poziomu życia, prawdopodobnie zdecydują się na zmianę swoich dotychczasowych nawyków żywieniowych. Może to przełożyć się na wzrost spożycia mięsa i większą popularność zdrowej żywności

Rynek soi mógłby skorzystać z obu tych trendów, ponieważ nasiona soi są wykorzystywane jako popularny składnik paszy dla zwierząt gospodarskich oraz znane są ze swoich właściwości zdrowotnych.

Ponadto, na podaż mogą wpływać również trendy związane ze zmianami klimatycznymi, które wpływają na pogodę oraz produkcję soi i innych upraw.

Wykorzystanie soi

Większość ludzi uważa, że soja jest wykorzystywana głównie do produkcji żywności, zwłaszcza w krajach azjatyckich, ale trzy czwarte soi jest w rzeczywistości przeznaczane na paszę dla zwierząt. Ponadto, soja jest wykorzystywana do produkcji takich dóbr jak:

• Olej - około 18% wszystkich zbiorów soi przeznaczonych jest do produkcji oleju, który często wykorzystywany jest jako składnik wielu potraw oraz jako olej do gotowania. Mączka sojowa pozostała po wytłoczeniu oleju jest z kolei wykorzystywana jako pasza dla zwierząt. Olej sojowy jest drugim najczęściej spożywanym olejem roślinnym (po oleju palmowym). Na platformie xStation dostępny jest on pod postacią instrumentu SOYOIL CFD.

Olej sojowy jest drugim najczęściej konsumowanym olejem roślinnym na świecie. Źródło: Statista

• Biopaliwa - około 2% soi jest wykorzystywane do produkcji biopaliw. W tym segmencie soja nadal ustępuje popularnością kukurydzy, ale zainteresowanie producentów rośnie z każdym rokiem.
• Kredki - do produkcji zwykłych kredek używa się ropy naftowej, natomiast kredki sojowe są ich nietoksycznym zamiennikiem.

Ziarna soi wykorzystywane są również do produkcji świec, płyt wiórowych, biokompozytów, tuszy, smarów, pianek i innych produktów.

Główni konsumenci i producenci soi

W skali globalnej, 80% rocznej produkcji soi pochodzi z trzech krajów. Największym producentem są Stany Zjednoczone, które odpowiadają za około 108 milionów ton metrycznych rocznie, co stanowi jedną trzecią światowej podaży. Brazylia zajmuje drugie miejsce, produkując około 87 milionów ton rocznie, z kolei trzecie miejsce zajmuje Argentyna z około 53 milionami ton metrycznych produkowanych każdego roku. Inni ważni producenci to Chiny, Indie, Paragwaj, Kanada, Meksyk oraz kraje UE.

Chiny, Stany Zjednoczone, Brazylia oraz Argentyna to najwięksi producenci i konsumenci oleju sojowego. Source: USDA

Cena soi - co ma na nią wpływ?

• Kurs dolara amerykańskiego - podobnie jak w przypadku wielu innych towarów, ceny soi podawane są w dolarach amerykańskich, dlatego wszelkie wahania kursu USD mogą mieć znaczący wpływ na cenę soi. Ogólnie rzecz biorąc, osłabienie dolara wspiera ceny soi, natomiast wzrost kursu USD zazwyczaj przyczynia się do spadku ceny tego towaru.
• Poziom produkcji w USA - ponieważ Stany Zjednoczone są głównym producentem i eksporterem soi, wszelkie zawirowania polityczne lub szoki podażowe wywołane warunkami pogodowymi mogą mieć znaczący wpływ na cenę soi.
• Oleje alternatywne - głównymi konkurentami dla oleju sojowego są olej rzepakowy i rycynowy.  Dostępność, popyt i zmiany cen tych alternatyw często mają wpływ na ceny oleju sojowego.
• Popyt ze strony gospodarek wschodzących - kraje takie jak Indie, RPA czy Chiny, których populacje gwałtownie rosną, są zmuszone do importowania dużych ilości soi. Może to prowadzić do wzrostu cen produktów sojowych, jeśli podaż pozostanie przez dłuższy czas na niezmienionym poziomie.
• Subsydia na etanol - w celu zwiększenia produkcji etanolu rząd amerykański zachęca rolników w USA do przeznaczania coraz większej powierzchni pól uprawnych pod uprawę kukurydzy. Jeśli te dotacje zostaną wstrzymane, część rolników może przestawić się na uprawę soi. To zwiększyłoby podaż i wywarłoby presję na cenę soi.

Dane ekonomiczne, które wpływają na ceny soi

• Raport USDA World Agricultural Supply and Demand Estimate (WASDE) dostarcza kompleksowej analizy rynku soi, co często przyczynia się do dużych zmian na wykresie soi.
• Raport USDA Prospective Plantings Report prezentuje liczbę akrów na Środkowym Zachodzie USA, które zostaną obsadzone kukurydzą lub soją w danym roku.
• Raporty o zapasach zbóż są publikowane cztery razy w roku przez National Agricultural Statistics Service (NASS) i dostarczają aktualnych informacji o zapasach najważniejszych zbóż, soi i nasion oleistych soi.
• Crop Production Report jest wydawany co miesiąc i zawiera dane dotyczące produkcji roślinnej w USA, w tym areału, obszaru zbiorów oraz plonów. Raport zawiera również miesięczne podsumowanie pogody, podsumowanie produkcji rolnej oraz analizę opadów i stopień odchylenia od normy dla danego miesiąca.

Jak inwestować w soję?

Istnieje kilka sposobów na inwestowanie w soję - można to robić poprzez zakup akcji spółek produkujących soję, a także zakup CFD lub ETF na soję. 

Cena soi jest silnie skorelowana z cenami innych towarów rolnych, zwłaszcza z cenami kukurydzy. Obie rośliny wymagają podobnych warunków uprawy, więc na początku sezonu rolnicy często stają przed wyborem, czy zasiać kukurydzę czy soję. Pomocne w inwestycjach jest znalezienie aktualnych cen kontraktów futures na kukurydzę i soję oraz porównanie "spreadu kukurydziano-sojowego", będącego stosunkiem ceny kukurydzy do ceny soi. Ponadto, traderzy często wykorzystują transakcje spreadowe, w których dwa różne kontrakty futures na soję są jednocześnie kupowane i sprzedawane.

Należy również pamiętać, że warunki pogodowe lub ewentualne choroby roślin mogą mieć znaczący wpływ na uprawy i często doprowadzają do zwiększonej zmienność cen soi. Ponadto inwestorzy muszą być świadomi innych czynników, które mogą wpływać na podaż soi. Jeśli na przykład spadną ceny mięsa, może również spaść popyt na alternatywne produkty na bazie soi, takie jak tofu.

W 2022 roku amerykańscy rolnicy planowali zasiać mniej kukurydzy niż soi. Jeżeli dane się potwierdzą, byłby to trzeci taki przypadek w historii po 1983 oraz 2018 roku. Rząd federalny USA zachęcał w 1983 roku rolników do zmniejszenia areału przeznaczonego na zasiew kukurydzy by podbić ceny, podczas gdy w 2018 roku obserwowaliśmy efekt wojny handlowej pomiędzy USA i Chinami. Źródło: Bloomberg

W 2022 roku stosunek cen soi do kukurydzy spadł zauważalnie, jednak utrzymał się powyżej poziomu 2,0. Historycznie, okolice te były punktami zwrotnymi na wykresie. Źródło: Bloomberg 

Należy pamiętać, że informacje i badania oparte o historyczne dane lub wyniki nie gwarantują zysków w przyszłości.

Ceny instrumentów SOYBEAN oraz SOYOIL są wysoce skorelowane. Niemniej jednak, to ceny soi charakteryzują się zazwyczaj większą zmiennością niż ceny oleju sojowego. Źródło: xStation5 

Należy pamiętać, że informacje i badania oparte o historyczne dane lub wyniki nie gwarantują zysków w przyszłości.

Podsumowanie

Rynek soi odnotował w ostatnim czasie spektakularne wzrosty i biorąc pod uwagę wykorzystanie tej rośliny w wielu dziedzinach, wiele wskazuje na to, że tendencja ta może się utrzymać w przyszłości. Szczególnie interesujący wydaje się być olej sojowy, którego popularność rośnie z roku na rok, co czyni go ciekawą okazją inwestycyjną. XTB zapewnia dostęp do obu tych rynków. Sposobem na uzyskanie ekspozycji na soję jest handel CFD na SOYBEAN lub SOYOIL. Kontrakty na różnice kursowe to instrumenty o wielu ciekawych cechach, któe wpływają na wyjątkowość tego produktu:

• instrumenty pochodne, których cena jest oparta na cenie instrumentu bazowego
• korzystają z dźwigni finansowej
• umożliwiają inwestowanie zarówno na wzrosty jak i spadki cen

Możliwość zajmowania pozycji długich (zlecenie kupna) lub krótkich (zlecenie sprzedaży) w połączeniu z wykorzystaniem mechanizmu dźwigni finansowej sprawia, że kontrakty CFD są obecnie jednym z najbardziej elastycznych i popularnych rodzajów instrumentów na rynkach finansowych. Niemniej jednak należy pamiętać, że rynek soi ma tendencję do dużej zmienności, co może mieć katastrofalne konsekwencje, gdy inwestor zajmie pozycję przeciwną do trendu. Jeśli uważasz, że cena soi spadnie, możesz otworzyć krótką pozycję na instrumencie SOYBEAN CFD, a Twoje zyski będą rosły wraz z postępującym spadkiem ceny poniżej poziomu otwarcia Twojej pozycji. Jeśli jednak cena zacznie rosnąć - poniesiesz stratę. To, ile zyskasz lub stracisz, będzie zależało od rozmiaru Twojej pozycji (wielkości lota) oraz zmienności cen na rynku. Główną i zdecydowanie najważniejszą wadą handlu CFD jest możliwość poniesienia głębokich strat wykraczających poza początkową wartość kontraktu. Dlatego tak ważnym jest, aby inwestor dogłębnie rozumiał instrument, którym się posługuje i wdrożył odpowiedni system zarządzania ryzykiem, aby uniknąć znacznych strat. Więcej na temat handlu CFD dowiesz się czytając artykuł: Kontrakty CFD - Co to jest?