Cuộc chiến thương mại chưa ngã ngũ: Những kịch bản sắp tới?

Chính sách hải quan của Hoa Kỳ đã có sự thay đổi lớn trong những năm gần đây. Từ một quốc gia có chính sách thương mại rất cởi mở, Mỹ đã trở nên ngày càng khép kín hơn – xu hướng này còn gia tăng trong những tháng gần đây. Sau khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng, chính quyền Mỹ đã nâng đáng kể thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ hầu hết các khu vực trên thế giới.

Hiện tại, mức thuế quan trung bình đối với hàng nhập khẩu vào Mỹ đã tăng từ 2,3% (năm 2024) lên 13,3% (năm 2025). Mức tăng này bao gồm thuế theo ngành (ví dụ: 25% cho ô tô, 50% cho thép và nhôm), cũng như cái gọi là thuế đáp trả – thuế chống trợ cấp với các đối tác thương mại – và thuế đặc biệt áp lên Trung Quốc cùng một số sản phẩm nhất định từ Canada và Mexico. Mặc dù việc đình chỉ áp thuế đáp trả dự kiến sẽ hết hiệu lực vào ngày 9/7, Donald Trump đã tuyên bố sẽ gia hạn thời gian đàm phán đến ngày 1/8, đồng thời cảnh báo rằng các quốc gia không đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ sẽ phải đối mặt với mức thuế quan tăng đáng kể.

Các kịch bản có thể xảy ra cho cuộc chiến thương mại tiếp theo

Các nhà kinh tế của Bloomberg Economics đã đưa ra ba kịch bản có thể xảy ra trước những chính sách thuế quan của Hoa Kỳ:

Kịch bản cơ sở

• Giữ nguyên hầu hết mức thuế hiện tại và bổ sung thuế theo ngành, ví dụ 25% với dược phẩm.

• Thuế quan trung bình tăng lên 15,5%.

• Nhập khẩu Mỹ giảm 23%, doanh thu thuế vượt 2,8 nghìn tỷ USD trong thập kỷ này.

• GDP Mỹ giảm 1,9% trong 2–3 năm, giá tiêu dùng tăng 1,1%.

• Thuế mới cao với dược phẩm sẽ tác động tiêu cực tới châu Âu và Thụy Sĩ – nước xuất khẩu dược phẩm lớn.

Kịch bản thuế quan cao

• Áp mức thuế suất cao theo ngành và việc tăng mạnh thuế đối ứng (ví dụ: 50% đối với EU, 34% đối với Trung Quốc).

• Mức thuế trung bình đạt 28%.

• Nhập khẩu của Mỹ giảm tới 42%, và doanh thu từ thuế quan tăng lên 3,7 nghìn tỷ USD.

• Nền kinh tế Mỹ trải qua một đợt suy giảm mạnh (GDP giảm 3,7%) và giá cả tăng đáng kể (2,2%), dẫn đến nguy cơ xảy ra tình trạng đình lạm (stagflation).

Đây rõ ràng là kịch bản tồi tệ nhất từ góc nhìn của các thị trường tài chính và cũng có thể làm gia tăng xu hướng rời bỏ đồng USD trong vai trò đồng tiền dự trữ toàn cầu. Trong vài tuần gần đây, bất kỳ sự bất định nào liên quan đến chính sách thương mại của Mỹ đều trùng khớp với làn sóng bán tháo đồng USD. Tuy nhiên, hôm nay, sau thông tin về việc gia hạn thời gian đàm phán vào cuối tuần, đồng USD đã bắt đầu phục hồi mạnh trở lại.

Kịch bản thuế suất thấp

Trong kịch bản này, mức thuế quan được cắt giảm một phần — mức trung bình giảm xuống còn 10,5%. Nhập khẩu giảm 13%, doanh thu từ thuế quan đạt 2,1 nghìn tỷ USD và tác động tiêu cực đến GDP và lạm phát giảm đáng kể (GDP giảm 1,2%, giá cả tăng 0,7%).

Cần lưu ý rằng trong mọi kịch bản, tác động tổng thể của thuế quan đều là tiêu cực, nhưng mức thuế chung hiện đang được duy trì ở khoảng 10% vẫn được phần lớn các quốc gia trên thế giới chấp nhận. Tuy nhiên, một trong những vấn đề gây tranh cãi là mức thuế cao theo ngành, ảnh hưởng đến giá của một số hàng hóa cơ bản như nhôm, thép và ô tô.