➡️Không có tiến triển rõ rệt nào từ hội nghị thượng đỉnh Alaska

Thất bại ngoại giao dưới vỏ bọc thành công

Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo Nga Vladimir Putin tại Alaska đã kết thúc trong thất bại, điều mà phần lớn giới quan sát dự đoán từ trước. Bất chấp 2,5 giờ đàm phán cùng những lời trấn an về một “bầu không khí mang tính xây dựng”, hai nhà lãnh đạo đã không đạt được bước đột phá nào về cuộc chiến ở Ukraine. Đáng chú ý, cuộc gặp kết thúc sớm hơn nhiều so với kế hoạch ban đầu (dự kiến có thể kéo dài 6–7 giờ).

Trump thừa nhận thẳng thắn: “Chúng tôi chưa đạt được kết quả, nhưng có cơ hội rất tốt để đạt được trong tương lai.” Ông bổ sung rằng có “nhiều điểm” đồng thuận với Putin, song vẫn còn “một vài vấn đề lớn” chưa được giải quyết. Điều quan trọng nhất, không có bất kỳ tuyên bố nào về ngừng bắn và chính Trump cũng thừa nhận không đạt được thỏa thuận.

Tín hiệu đáng lo ngại từ phía Mỹ

Phân tích cuộc gặp cho thấy nhiều mối quan ngại về hiệu quả của ngoại giao Mỹ. Putin được Trump tiếp đón trọng thể — trải thảm đỏ, vỗ tay chào mừng và mời vào xe limousine tổng thống. Trong họp báo, Putin phát biểu trước và kéo dài hơn 8 phút, trong khi Trump bất ngờ kết thúc họp báo sau phát biểu vỏn vẹn 3,5 phút.

Chuyên gia Kristine Berzina thuộc Quỹ Marshall Đức nhận định: “Trong buổi họp báo, Putin không nhượng bộ gì nhưng lại được tất cả.” Bà bổ sung rằng Trump nghĩ rằng bằng cách “tỏ ra đặc biệt thân thiện với Putin” thì sẽ nhận lại được nhiều hơn, nhưng “Putin đã không trao cho ông điều đó.”

Những yêu cầu tiềm tàng khó chấp nhận từ Nga

Dựa trên những tín hiệu trước đó từ Điện Kremlin, có thể dự đoán các điều kiện mà Putin có thể đặt ra trong các cuộc đàm phán trong tương lai, điều này sẽ gây ra vấn đề cho châu Âu và Ukraine:

Đối với NATO và phương Tây

Nga có thể yêu cầu văn bản bảo đảm từ các lãnh đạo phương Tây về việc chấm dứt mở rộng NATO về phía Đông. Điều này đồng nghĩa với việc loại bỏ khả năng Ukraine, Gruzia, Moldova và các nước hậu Xô-viết khác gia nhập NATO.

Đối với Ukraine

Yêu cầu của Nga có thể bao gồm:

• Ukraine phải chấp nhận quy chế trung lập, không có sự hiện diện của quân đội nước ngoài hoặc vũ khí hủy diệt hàng loạt.

• Ngừng mọi liên hệ với NATO và cắt giảm quy mô quân đội.

• Công nhận việc Nga sáp nhập Crimea và các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng.

• Rút quân khỏi Kherson, Donetsk, Luhansk và Zaporizhzhia.

• Phi quân sự hóa và “phi phát xít hóa” Ukraine.

Về nhu cầu kinh tế

Moscow có thể sẽ yêu cầu:

• Gỡ bỏ mọi lệnh trừng phạt áp đặt lên Nga.

• Trả lại tài sản bị đóng băng của Nga.

• Hủy bỏ mọi vụ kiện chống lại Nga.

Áp lực thời gian và mối đe dọa trừng phạt

Trump tuyên bố rằng nếu trong vòng 50 ngày (sau đó rút ngắn) không đạt được thỏa thuận với Nga, ông sẽ áp thuế 100% nghiêm ngặt với Moscow và các đối tác thương mại của nước này. Tổng thống Mỹ cũng cho biết nhờ cuộc gặp này, ông chưa cần nghĩ đến việc áp thêm lệnh trừng phạt với Nga trong 2–3 tuần tới. Ông ám chỉ có thể áp đặt trừng phạt hoặc thuế quan trong khung thời gian đó. Trước cuộc gặp, từng có thông tin rằng trừng phạt có thể nhắm vào các tập đoàn dầu mỏ lớn của Nga như Rosneft và Lukoil.

Đánh giá chiến lược tình hình

Tờ Wall Street Journal cho rằng hội nghị Alaska là cơ hội để Putin có được hình ảnh ngoại giao và chấm dứt tình trạng bị cô lập, nhưng ông không đưa ra bất kỳ nhượng bộ nào. Đại sứ Nga tại Washington thừa nhận cuộc gặp “không tạo ra đột phá nghiêm trọng nào.”

Hội nghị này xác nhận khả năng Putin đã “qua mặt” Trump, giành được nghi thức đón tiếp long trọng trên đất Mỹ mà không phải đưa ra nhượng bộ cụ thể. Putin đạt được mục tiêu — phá thế cô lập quốc tế và được công nhận như một đối tác đàm phán ngang hàng.

Việc thiếu thỏa thuận cụ thể, cộng với tuyên bố về các cuộc gặp tiếp theo (“lần tới ở Moscow” — Putin nói bằng tiếng Anh), cho thấy Nga sẽ tìm cách kéo dài đàm phán trong khi vẫn tiếp tục các hoạt động quân sự ở Ukraine. Các điều kiện hòa bình từ phía Kremlin mang tính cực đoan, trên thực tế đồng nghĩa với sự đầu hàng của Ukraine và sự suy giảm chủ quyền nghiêm trọng của các đồng minh NATO ở châu Âu. Trump ám chỉ đang khuyên châu Âu chấp nhận những điều kiện thảo luận tại cuộc gặp hôm nay, dù chưa có chi tiết cụ thể.

Thị trường sẽ phản ứng thế nào?

Giá dầu đã giảm mạnh hôm thứ Sáu trước cuộc gặp, trong khi vàng vẫn giữ ổn định. Khó có thể đánh giá phản ứng thị trường trong phiên ngày thứ Hai do thiếu thông tin cụ thể. Một mặt, việc không đạt được thỏa thuận có thể khiến giá dầu và vàng bật tăng trở lại; mặt khác, việc chưa có mối đe dọa trừng phạt ngay lập tức cùng với thông báo sẽ tiếp tục đàm phán có thể khiến xu hướng hoặc mức giá hiện tại được duy trì.