Liệu “Carry Trade” của Nhật Bản có đang bị đe dọa?

Bất chấp nhiều thập kỷ trì trệ, nền kinh tế Nhật Bản vẫn là một trong những nền kinh tế lớn nhất thế giới và đồng yên Nhật vẫn là một trong những đồng tiền quan trọng nhất. Một yếu tố không thể thiếu trong bức tranh tài chính này đó là “Carry Trade”. Vậy carry trade là gì, vì sao nó quan trọng và vì sao nó đang bị đe dọa?

“Carry Trade” là một phương pháp được các nhà đầu tư tổ chức sử dụng để kiếm lợi nhuận từ chênh lệch lãi suất - trong trường hợp này là giữa Mỹ và Nhật Bản. Tận dụng mức lãi suất siêu thấp tại Nhật, nhà đầu tư đi vay bằng đồng yên, đổi sang đô la Mỹ, rồi mua trái phiếu Mỹ với lợi suất cao hơn chi phí vay vốn bằng yên. Tuy nhiên, chiến lược này đi kèm rủi ro lớn về lãi suất và tỷ giá.

Carry trade chỉ hoạt động tốt khi tồn tại chênh lệch lớn về lãi suất và lợi suất trái phiếu - song khoảng cách này giữa Mỹ và Nhật đang thu hẹp dần. Hàng loạt yếu tố tiêu cực và áp lực lên Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) đã buộc ngân hàng này phải chấm dứt chương trình kiểm soát đường cong lợi suất và bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất chưa từng có.

Đồng yên đang bị mắc kẹt trong các vấn đề mang tính cấu trúc của kinh tế Nhật. Đồng yên không thể suy yếu quá mức, bởi điều đó khiến Nhật Bản không còn đủ khả năng chi trả cho hàng nhập khẩu - thứ mà nền kinh tế nước này phụ thuộc rất lớn. Tuy nhiên, chỉ một mức tăng lãi suất nhỏ theo tiêu chuẩn các nước phát triển cũng có thể đẩy hệ thống tài chính Nhật vào nguy cơ sụp đổ, do quy mô nợ công khổng lồ, phần lớn nằm trên bảng cân đối của các ngân hàng Nhật.

Điều đó có ý nghĩa gì đối với thị trường tiền tệ và kịch bản nào là khả dĩ nhất? Chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và Nhật hiện vẫn ở mức 3,5%, giúp carry trade tiếp tục sinh lời, nhưng đồng thời gây áp lực liên tục lên đồng yên - vốn đã mất một nửa giá trị kể từ năm 2020.

Mức tỷ giá vượt quá 160 yên đổi 1 USD là không thể chấp nhận với Nhật, bởi điều đó khiến giá nhiên liệu và thực phẩm tăng lên mức quá cao đối với người dân và doanh nghiệp.

Tại sao đồng yên dừng đà giảm ở mốc 160 và đi ngang trong suốt một năm qua? BoJ là “nhà vô địch hạng nặng” trong lĩnh vực can thiệp tỷ giá - ngay cả những tuyên bố mang tính cảnh báo của ngân hàng cũng đủ kéo tỷ giá giảm vài yên chỉ trong vài phút. BoJ sở hữu lượng dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới và sẽ không ngần ngại sử dụng chúng; bất kỳ cuộc tấn công đầu cơ nào vào đồng yên đều khó thành công. Tuy nhiên, BoJ không thể duy trì tỷ giá yên ở mức cao trong khi lãi suất vẫn quá thấp; sớm muộn ngân hàng này cũng buộc phải tăng lãi suất.

Thị trường hiện đang kỳ vọng BoJ sẽ tăng lãi suất lên 0,75–1% vào tháng 3 năm sau, trong khi FED được dự đoán sẽ cắt giảm lãi suất hơn 1,5%. Điều này có nghĩa chênh lệch lãi suất Mỹ – Nhật sẽ thu hẹp từ 3,5% xuống chỉ còn khoảng 1%. Mức chênh lệch này là quá nhỏ để bù đắp chi phí giao dịch và rủi ro cho nhà đầu tư, và kịch bản này rất có thể dẫn đến việc đóng hàng loạt vị thế carry trade, kéo theo sự tăng giá mạnh của đồng yên.

Biểu đồ cặp tiền USDJPY (khung thời gian D1)

Nguồn: xStation5